Σημεία και Συμπτώματα
Ας δούμε τα κυριότερα σημεία και συμπτώματα χωρίς όμως να ξεχνούμε ότι μερικά από αυτά μπορεί να οφείλονται σε άλλους λόγους και ότι μόνο ο γιατρός είναι σε θέση να κάνει διαγνωστική διερεύνηση.
Οι νεφροί παράγουν τα ούρα. Έτσι είναι φυσιολογικό όταν οι νεφροί ασθενούν, να υπάρχουν αλλαγές στη συχνότητα, ποσότητα, σύσταση και χρώμα των ούρων. Μπορεί για παράδειγμα να χρειάζεται να σηκώνεστε συχνά το βράδυ για να ουρήσετε, να έχετε δυσκολία στο να αδειάσετε την κύστη σας και να έχετε αίσθημα πίεσης σε αυτή. Επίσης μπορεί να ουρείτε λιγότερο συχνά με μικρότερες ποσότητες ούρων από ότι συνήθως και τα ούρα να είναι σκούρου χρώματος.
Τα ούρα μπορεί να είναι αφρώδη ή με φυσαλίδες και να έχουν χρώμα πιο ανοιχτό από ότι συνήθως. Η παρουσία αίματος στα ούρα προκαλεί μεγάλη ανησυχία και επιβάλλει εξέταση από το γιατρό.
Οι νεφροί που δε λειτουργούν κανονικά, δεν αποβάλλουν τα περιττά υγρά από τον οργανισμό. Το αποτέλεσμα της συσσώρευσης των περιττών υγρών, είναι οίδημα που μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορα μέρη του σώματος όπως στα πόδια, στους αστραγάλους, στο πρόσωπο και στα χέρια.
Η νεφρική ανεπάρκεια συνοδεύεται από αναιμία. Ο λόγος είναι διότι οι νεφροί παράγουν την ερυθροποιητίνη που είναι ορμόνη η οποία επιδρά στο μυελό των οστών βοηθώντας τον να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια. Η ερυθροποιητίνη μειώνεται στη νεφρική ανεπάρκεια. Η μείωσή της οδηγεί σε αναιμία. Η αναιμία προκαλεί κούραση διότι δε μεταφέρεται από το αίμα αρκετό οξυγόνο για τις ανάγκες των μυών και του εγκεφάλου. Στη νεφρική ανεπάρκεια συσσωρεύονται στο αίμα νοσηρές ουσίες που κανονικά έπρεπε να αποβάλλονται διαμέσου των ούρων. Οι ουσίες αυτές είναι σε θέση να προκαλούν έντονη φαγούρα. Η συσσώρευση περιττών ουσιών στο αίμα λόγω νεφρικής ανεπάρκειας (ουραιμία), προκαλεί δυσοσμία της αναπνοής και αλλάζει τη γεύση των φαγητών. Ταυτόχρονα οι ασθενείς δεν θέλουν να τρώνε κρέας, η όρεξή τους μειώνεται και χάνουν βάρος. Η ουραιμία προκαλεί ναυτία και εμέτους. Έτσι η ανορεξία και η απώλεια βάρους επιδεινώνονται. Η συσσώρευση περιττών υγρών στο σώμα και η αναιμία, είναι αιτίες πρόκλησης δύσπνοιας στους ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια.
Οι ασθενείς νιώθουν κρύο ακόμη και όταν το δωμάτιο στο οποίο βρίσκονται είναι ζεστό. Η αναιμία της νεφρικής ανεπάρκειας προκαλεί στέρηση οξυγόνου στον εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα είναι δυσκολίες των πνευματικών λειτουργιών, προβλήματα μνήμης και ζαλάδες.

Αίτια νεφρικής ανεπάρκειας
Η νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να οφείλεται σε διάφορα αίτια. Στις ανεπτυγμένες χώρες, κάποια από τα συνηθέστερα αίτια περιλαμβάνουν:
● Διαβήτη
● Υψηλή πίεση του αίματος (υπέρταση) και καρδιακή ανεπάρκεια.
● Φλεγμονή του νεφρού (σπειραματονεφρίτιδα).
● Σχηματισμός μικρών κυστών στο νεφρικό ιστό (κυστική νόσος). Αυτή είναι συνήθως κληρονομική.
● Απόφραξη της ροής των ούρων από το νεφρό, που προκαλείται από φλεγμονή στο νεφρό και τον ουρητήρα (πυελονεφρίτιδα) ή αποκλεισμός στον ουρητήρα, που είναι ο σωλήνας που επιτρέπει τη ροή των ούρων από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη.
● Διάφοροι τύποι καρκίνου.
Κάποιοι ασθενείς που έχουν χρησιμοποιήσει μεγάλες δόσεις αναλγητικών (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα) για μεγάλο χρονικό διάστημα κινδυνεύουν να εμφανίσουν νεφρική νόσο.

Διάγνωση
Η ιατρική εξέταση και μερικές απλές συμπληρωματικές εξετάσεις μπορούν να ανιχνεύσουν έγκαιρα τη νεφρική ανεπάρκεια από τα πρώτα της στάδια.
Στα ούρα μπορεί να ελεγχθεί κατά πόσο υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση λευκωματίνης που είναι δείκτης νεφρικών προβλημάτων. Στο αίμα η μέτρηση της κρεατινίνης και της ουρίας δίνουν μια σημαντική εκτίμηση της κατάστασης της νεφρικής λειτουργίας. Ακόμη μια εξέταση που είναι καθοριστική για την αξιολόγηση της νεφρικής λειτουργίας είναι η μέτρηση της σπειραματικής διήθησης που μπορεί να γίνει με τεστ στα ούρα και στο αίμα.

Αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας
Τα πρώιμα στάδια της νεφρικής ανεπάρκειας μπορεί να αντιμετωπιστούν με τον χειρισμό της πάθησης που προκάλεσε την ανεπάρκεια, την αλλαγή του διαιτολογίου, την προσαρμογή του τρόπου ζωής (διακοπή του καπνίσματος και μείωση της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών) και με την αντιμετώπιση των παθήσεων που προκαλούνται από τη νεφρική ανεπάρκεια, όπως η αναιμία. Η αναιμία αποτελεί σημαντικό σύμπτωμα της νεφρικής νόσου και συχνά εμφανίζεται πριν αναπτυχθούν άλλα συμπτώματα. Η έγκαιρη θεραπεία της αναιμίας βοηθά τον ασθενή να αισθάνεται καλά.

Η νεφρική ανεπάρκεια προχωρημένου σταδίου θεραπεύεται με εξωνεφρική κάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού. Η εξωνεφρική κάθαρση περιλαμβάνει την αφαίρεση των τοξινών από το αίμα διαμέσου μιας μεμβράνης, είτε με τη χρήση τεχνητής μεμβράνης που βρίσκεται έξω από το σώμα (αιμοκάθαρση) είτε με μια φυσική μεμβράνη που βρίσκεται μέσα στο σώμα (περιτοναϊκή κάθαρση). Η λειτουργία της αιμοκάθαρσης είναι σαν ένα είδος τεχνητού νεφρού. Ακόμη και στην περίπτωση που ο ασθενής υποβάλλεται σε αιμοκάθαρση, μπορεί να εξακολουθεί να χρειάζεται θεραπεία για την αναιμία.

Συμπέρασμα
Επειδή λοιπόν η συχνότητα της νεφρικής ανεπάρκειας αυξάνεται και επειδή η νόσος εξελίσσεται αθόρυβα, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για έγκαιρη ανίχνευση της νόσου που μπορεί να γίνει με σχετικά απλές μεθόδους.
Σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό νεφρικών παθήσεων, με διαβήτη ή ψηλή πίεση, χρειάζεται περισσότερη προσοχή λόγω του αυξημένου κινδύνου για νεφρική ανεπάρκεια που υπάρχει.